مخراجکاری طلا

مخراج کاری طلا (برای دیدن اثرات و انرژی فلز طلا کلیک کنید)، یکی از مراحل مهم ساخت زیورآلات است.برای تولید انواع زیورآلات نیاز است تا مراحل حساس و پیچیده روی سنگ‌های قیمتی و فلزات گرانبها انجام شود. در حقیقت به مرحله نصب جواهرات ظریف روی فلزات، مخراج کاری گفته می‌شود.

 چه در انگشتر طلا زنانه و چه در گردنبند آن، مخراج کاری در انواع زیورآلات به چشم‌ می‌خورد؛ چرا که مخراج کاری نقشی اساسی در زیبایی و ظرافت زیورآلات داشته و می‌توان آن را اوج هنر و خلاقیت سازندگان زیورآلات دانست.

مخراج کاری یا مرصع کاری چیست؟

مخراج کاری یا مرصع‌کاری از زمان‌هایی دور برای ساخت انواع ابزارآلات و زیورآلات به کار می‌رود. با گذر سال‌ها و کشف شدن انواع سنگ‌های قیمتی و فلزات گرانبها، نسل بشر به فکر فرو رفت تا هر دوی آن‌ها را ترکیب کرده و زیورآلات و لوازم تزئینی را تولید کند. پس از ترکیب سنگ‌هایی نظیر عقیق، فیروزه، مروارید، یاقوت، لعل، اوپال، الماس و… با طلا و نقره، نتیجه‌ای بی‌نظیر به دست آمد. همه افراد از ترکیب طلا و جواهر استقبال کرده و خواهان این زیورآلات هستند. 

با مرور زمان، ظرافت و زیبایی انواع زیورآلات به قدری پیشرفت کرد که نیاز بود تا هر مرحله از ساخت آن‌ها، توسط یک فرد متخصص در آن زمینه انجام شود. قرار دادن جواهر در پایه فلزی آن، یکی از این مراحل است که به آن مرصع‌کاری یا مخراج کاری گفته می‌شود. 

مخراج کاری طلا چگونه انجام می شود؟

قرار دادن سنگ زینتی روی پایه فلزی آن به قدری حساس و دقیق است که هیچکس جز مخراج‌کار نمی‌تواند آن را به خوبی انجام دهد. برای قرار دادن سنگ، ابتدا نیاز است تا طراحان و سازندگان طلا و جواهر، پایه‌هایی مناسب با شکل و حجم سنگ قیمتی، روی انگشتر یا گردنبند ایجاد کنند. از سوی دیگر، گوهرتراشان هم وظیفه دارند تا سنگ قیمتی را به اندازه و شکل مورد نظر طراحان، تراش دهند. در آخر نوبت به مخراج‌کار می‌رسد که جواهر آماده شده و تراش خورده را روی پایه‌های فلزی سوار کرده و از ثابت ماندن، ایمنی و ظاهر زیبای سنگ، اطمینان حاصل کند.

مراحل مخراج کاری چیست؟

برای مخراج کاری نیاز است تا صبر و حوصله زیادی خرج شود؛ چرا که این کار بسیار حساس بوده و ظرافت زیادی دارد. ارزش و کیفیت جواهر تنها در زمان گوهر نشانی است که به نهایت خود می‌رسد. لازم است بدانید که نمی‌توان برای قرار دادن گوهر در جایگاه خود، از چسب یا دیگر مواد شیمیایی استفاده کرد؛ زیرا در صورت استفاده از این مواد، دوام و استحکام آن‌ها با مرور زمان کاهش یافته و جواهر از جایگاهش بیرون می‌آید. این در حالی است که با استفاده و تنظیم پایه‌ها، آن‌ها قادر هستند تا در طی سالیانی دراز، نگین را در جایگاه خود ایمن نگه‌دارند.

باید توجه داشته باشید که نمی‌توان پایه‌ها را به گونه‌ای تنظیم کرد که فشار زیادی به سنگ قیمتی وارد کنند؛ چرا که وارد کردن فشار زیاد می‌تواند باعث لب‌پر شدن سنگ یا ترک خوردن آن شود. حتی استفاده نادرست از ابزار هم می‌تواند باعث ترک خوردن سنگ قیمتی شده و جواهر و زحمات سنگ‌تراش را از بین ببرد. بسته به نوع سنگ، پایه‌های متفاوتی برای آن تعبیه خواهد شد. برای سوار کردن سنگ‌های ریز از چهار روش زیر استفاده می‌شود.

• چنگی
• ریلی
• قلم‌خور
• کاسه‌ای
• این در حالی است که برای سوار کردن سنگ‌های درشت روی پایه از سه روش زیر استفاده می‌شود.
• صورت دیواره‌ای
• چنگی
• نبشی

روش چنگی مخراج کاری طلا

ریشه واژه چنگ به کلمه چنگک برمی‌گردد. در روش چنگی برای قرار دادن جواهر در جایگاه خود از تعدادی چنگک به عنوان پایه استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که چنگک‌ها نیز از انواع مختلفی تشکیل شده‌اند. از جمله انواع چنگک‌ها می‌توان به مواردی نظیر مفتولی، تسمه‌ای و ناودانی اشاره کرد. مخراج‌کاران از تنوع گسترده‌ای از روش چنگی استفاده می‌کنند. از پراستفاده‌ترین انواع این روش می‌توان به مواردی همچون مخراج کاری چنگی ساده، چنگی‌های مشترک، تنیسی و چنگی‌های سولیتری اشاره کرد.

معرفی انواع پایه در مخراج کاری

نحوه سوار کردن جواهر روی پایه، تاثیری مستقیم بر زیبایی آن دارد. از آنجا که پایه‌های مختلفی برای این کار وجود دارد، طبیعی است که از روش‌های مختلفی هم برای آن استفاده شود. علاوه بر سوار کردن سنگ‌های طبیعی، برای سوار کردن سنگ‌های مصنوعی نیز، مخراج کاری انجام خواهد شد. از جمله انواع پایه‌های مخراج کاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• پایه چنگه‌ای prong
• پا پایه کانالی Channel
• پایه سنگفرشی Pave
• پایه دیواره‌ای یا حفره‌ایBezel 
• پایه بالرین Ballerina
• پایه خوشه‌ایcluster
• پایه مهره‌ایBead
• پایه تراز Flush 

سخن پایانی

چه در انگشتر طلا زنانه و چه در گردنبند آن، مخراج کاری در انواع زیورآلات به چشم‌ می‌خورد. به جرئت می‌توان گفت که مخراج کاری، بخش عظیمی از جذابیت زیورآلات را به دوش می‌کشد.

(منبع: طلای حقانی)